Τρίτη 3 Σεπτεμβρίου 2019

…………. ΓΙΑ ΤΟΝ ΘΕΙΟ ΕΥΓΕΝΙΟ……………. ( ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΤΑΛΙΝ)


    ………….  ΓΙΑ ΤΟΝ ΘΕΙΟ ΕΥΓΕΝΙΟ…………….  ( ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΤΑΛΙΝ)

Κάθε φορά που πιστεύω, πως τίποτα άλλο δεν υπάρχει να μάθω, όλο και κάτι καινούριο ανακαλύπτω, για τον θείο στο διαδίκτυο.  Πέρυσι  βρήκα το όνομα του σε  μια λίστα, ανάμεσα σε άλλα 6.000  ονόματα Ελλήνων του Κρασνοδαρ.  Η λίστα του Ιβαν  Τζουχά. Από το 1938 η οικογένεια μας αγνοούσε την τύχη του θείου.  Όπως και του πατέρα του,  Ανέστη.  Οπότε για την εκτέλεσή τους μάθαμε 80 χρόνια μετά.  Πριν 2 μήνες έμαθα πως η λίστα του  Ιβαν, ήταν μόνο ένα  τμήμα  μιας μεγαλύτερης  λίστας,  των  2.500.000 ονομάτων. Όταν ο  Γκορμπατσοφ ήρθε στα πράγματα, ανάθεσε στον ιστορικό Βίκτωρ  Ζεμσκώφ να συντάξει  αυτή την λίστα ,επιτρέποντάς του την πρόσβαση στα αρχεί
 τα του Κρεμλίνου. Η λίστα αυτή αφορά στα θύματα των Σταλινικών διώξεων.  Επισημάνει  λοιπόν  ο Ζεμσκώφ:
1.       Τα θύματα μετρούν  στην  χρονολογική περίοδο 1921-1953. Όσα χρόνια δηλαδή κυβέρνησε  ο Στάλιν.
2.       Τα θύματα άνηκαν  σε 62  εθνοτικές  ομάδες. Οι 14 απ’ αυτές υπέστησαν τις διώξεις ολοκληρωτικά .( Όπως οι Έλληνες). Οι άλλες εν μέρει.
3.       ΟΙ διώξεις  είχαν 3 διαφορετικές  μορφές κατάληξης :   Εκτέλεση. Φυλακή. Εξορία.( Για τις 14 που λέγαμε).  Οι εκτελεσθέντες της λίστας 800.000
Η  λίστα  του  Τζουχά  είναι μέρος της λίστας του Ζεμσκωφ.  Ίσως πιστεύεις, πως εδώ τελείωσε  το θέμα με τις  λίστες, όμως έχει συνέχεια. Προφανώς, μετά την διάλυση της Σ.Ε., στα υπόγεια του Κρεμλίνου , βρέθηκαν  τόνοι αρχείων.  Οπότε στα γνωστά ήδη ονόματα προστέθηκαν άλλα 693.629   και έγιναν3.193. 629. Ξανακοίταξα  τα αρχεία  του Ευγένιου και του Ανέστη σε αυτή την λίστα και είδα κάτι πολύ ενδιαφέρον: αναγράφονταν  νέα  στοιχεία .Δηλαδή: ημερομηνία  σύλληψης, καταδίκης και εκτέλεσης. Έτσι έμαθα πως τον Ανέστη τον συλλάβανε  τέλη  12-1937, δικάστηκε 17-1-1938 και εκτελέστηκε  3-2 – 1928. Τον  γιος  του Ευγένιο συλλάβανε  3-1-1938,  δικάστηκε 2-2-1938 και εκτελέστηκε 3-3-1938. Εδώ πρέπει να σου πω την ιστορία πατέρα και γιου. Ο Ανέστης( 1872-1938) όταν τον συλλάβανε ήταν πολύ άρρωστος. Ο Ευγένιος  απευθύνθηκε στην αρμόδια υπηρεσία για να ζητήσει να πάρει την θέση του πατέρα του…… Τώρα ξέρουμε τι έγινε. Τα άλλα νέα στοιχεία ήταν τα εξής: διεύθυνση, επάγγελμα  και μόρφωση.  Ο Ευγένιος ζούσε στο Νοβορωσισκ, στην οδό ΣΤΑΛΙΝ 24.  Τι ειρωνεία! Όσοι εκτελέστηκαν, κατηγορήθηκαν για σαμποτάζ   και  κατασκοπεία . Οι περισσότεροι  απ ’αυτούς  ζούσαν και  εργάζονταν στα κολχόζ, αγράμματοι  η με ελάχιστη μόρφωση.  Αλλά και αυτοί που ζούσαν στα αστικά κέντρα δεν είχαν μεγαλύτερη μόρφωση η θέσεις -κλειδιά.  Το λοιπόν, άντε και όλοι αυτοί οι καπνεργάτες, φουρνάρηδες, ξυλοκόποι, βοσκοί, ζωοτρόφοι  κ.α. ,  να προκάλεσαν δολιοφθορές σε 5  μόλισ  ημέρες. ( Σε τόσες μέρες είχε φτιαχτεί  η λίστα τον  Δεκέμβριο 1937) Και μιλάμε για σχεδόν 6.000 άτομα. Τι όμως κατασκόπευαν και  ποιούς; Αυτό βέβαια, δεν θα το μάθουμε ποτέ. Μετά το θάνατο του Στάλιν όμως,  τα ονόματα  όλων των θυμάτων είχαν αποκατασταθεί. Τώρα  βέβαια, δεν ξέρω, αν τα ονόματα των πολιτικών αντιπάλων του Στάλιν συμπεριλαμβάνονται  στην ίδια λίστα. Τους αντιμετώπιζε πάντως με την ίδια σκληρότητα. Μέχρι το 1938, από τους παλαιούς  μπολσεβίκους, συντρόφους του Λένιν, λίγοι  βρίσκονταν στη ζωή. Κάποιοι πάθαιναν ατυχήματα, άλλοι ανοιχτά  κατηγορήθηκαν  σαν << εχθροί  του λαού>>. Αυτοί υπέστησαν βασανιστήρια για να παραδεχτούν γραπτώς  την ενοχή τους. Με αντάλλαγμα οι συγγενείς τους να μην υποστούν  καμιά  τιμωρία.  Υπόγραφαν και έτσι καταδίκαζαν τις  οικογένειές  τους. Επιπλέον  αναγκάζονταν  να κατονομάσουν φίλους, γείτονες  και γνωστούς. Και  εξακολουθούσε η μέθοδος:  ( παράφραση)  < Ο καταδώσας  του  καταδώσαντος> . Την δούλεψε καλά ο Στάλιν!  Βρέθηκαν λίστες και με τα δικά τους ονόματα. Το 1937-1938 καταδικάστηκαν 43.768 άτομα. Το 1940-1950 άλλοι 1.125.   Το ποσοστό  78%  αυτών είχε εκτελεστεί.  Στις αρχές του  2 παγκόσμιου πολέμου  στις φυλακές της  Σοβιετικής  Ένωσης  κρατιόντουσαν 100.000  Εβραίοι, πολλοί περισσότεροι απ’ ότι  στην φασιστική Γερμανία, Ο Χρουτσώφ  στην ομιλία του,  στο 20-το συνέδριο, με λίγα λόγια, ακύρωσε τον Στάλιν. Η Κίνα και η Αλβανία με την σειρά τους καταδίκασαν το ίδιο το 20-το Συνέδριο.  Τον ίδιο τον Στάλιν αμέσως τον ξήλωσαν  από το Μαυσωλείο  και τον φύτεψαν στο Τοίχο του Κρεμλίνου. Η Σ.Ε. διαλύθηκε, τον Καρλ Μαρξ από  θεωρητικό  του κομμουνισμού, τον υποβιβάσανε σε ουτοπιστή. Τον δε Στάλιν τον μετρήσανε, τον ζυγίσανε,  τον μελέτησαν δεκάδες ιστορικοί, μελετητές ,ψυχολόγοι και ομόφωνα τον κατονόμασαν  τον< πιο ειδεχθή δικτάτορα  του 20-ου αιώνα> και τον τοποθέτησαν στο ράφι  της  ιστορίας. ΟΙ  εκατοντάδες  ομαδικοί τάφοι που ανακαλύφθηκαν στην πρώην  Σ.Ε.  , δεν πιστεύω να επιτρέψουν πια, την < νεκρανάστασή> του. Θα προσθέσω κάτι ακόμα:  πάνω σε ένα από τους ομαδικούς τάφους που ανακάλυψαν, φύτρωσε τώρα ένα δάσος.  Όσοι ξέρουν πως εκεί έχει ταφεί κάποιος δικός του, διαλέγει ένα δέντρο, κρεμάει μια ταμπέλα με το όνομα και ανάβει το καντηλάκι. Ένα δάσος – νεκροταφείο! Δυστυχώς δεν μπορώ να σου περάσω την φωτογραφία. Υπάρχει και άλλη μια ιστοσελίδα που σ’ αυτήν πρέπει να εγγραφείς. Εκεί  μπορείς να  στείλεις την ιστορία κάποιου δικού σου ατόμου, που είχε εκτελεστεί.  Τα μέλη της μετρούν 45.000 άτομα.
Λοιπόν, Ελένη μου, ελπίζω πως έχω καλύψει όλα σου τα ερωτήματα. Καλή ανάγνωση!






Τετάρτη 9 Μαΐου 2018

Ο ΘΕΙΟΣ ΕΥΓΕΝΙΟΣ




Ο   ΘΕΙΟΣ    ΕΥΓΕΝΙΟΣ

             ΜΕΡΟΣ 1

Για  πρώτη  φορά  άκουσα   τα  ονόματα < Ευγένης>  και  <Ηράκλης>  στην  κηδεία  της  γιαγιάς  μου Ελισάβετ,  μάνα  του  μπαμπά.  Ήταν  Γενάρης  του 1969.  Γύρω της τα  τέσσερα παιδία της.  Η  Ξανθίππη  από το 1925 και  η Σοφία,  από  το  56  βρίσκονταν  στην  Ελλάδα. Μια  τυπική  ποντιακή κηδεία. Οι γυναίκες  με  τη  σειρά  μοιρολογούσαν  και  στέλνανε  με  την  γιαγιά   χαιρετισματα  στους  νεκρούς  συγγενείς τους. Κάποια  στιγμή άκουσα  τη  θεία  Βασώ,  μαζί  με  άλλα  ονόματα  να  αναφέρει  και  αυτά  τα  δύο.  Ρώτησα  γι’ αυτούς- η απάντηση ήταν:  < εχάθαν>.  Αργότερα,  όταν ήρθαμε  πια  στην Ελλάδα  έμαθα  πως ο  Ηρακλής   Βελισσαρίδης  ήταν αδελφός   της  γιαγιάς  και  ο  Ευγένιος  Μεταξόπουλος  γιος  της  θείας  Ευθαλίας , αδελφής  της  γιαγιάς.  Πριν 2  μήνες ξεκίνησα  να  ετοιμάζω παλιό  φωτογραφικό υλικό για  μια  έκθεση με  θέμα  την  οικογένειά  μου,  όσο  ζούσε  στην Αμπχαζία.  Έπεσα  πάνω στην  φωτογραφία  της  θείας  Ευθαλίας. Είναι  με  τον  γιο  της Παναγιώτη  και  την  κόρη  του  Βάλια.  Ξαφνικά  μ΄ έπιασε  μια στενοχώρια,  μια πικρία.  Και  μαζί  μια επιθυμία:  να μάθω  τι  γίνανε αυτοί  οι  δύο συγγενείς μου. Είχα  ακούσει πως οι  ρώσοι έχουν  μια  ιστοσελίδα  με  λίστα  ονομάτων, όσων ελλήνων  είχαν  συλλάβει (1937-1938) σαν < εχθρούς  του λαού>  Την  βρήκα.   Ψάχνω  στο <Βήτα.>  Δεν βρίσκω  τον  Ηρακλή. Απογοητεύομαι.  Πάω  στο<Μι.>   Πολλά  άτομα  στο  πατρικό  μου <   Μεταξά>.  Τελειώνει  το  γράμμα,  γυρίζω  πίσω.   Ξανά  στο  <Μεταξά>  και  μετά  τον  τελευταίον,  τον βλέπώ: έναν    Ευγένιο Μεταξόπουλο. Διαβάζω  προσεκτικά τη  σειρά:



Επίθετο:  Μεταξόπουλος
Όνομα:    Ευγένιος
Όνομα πατρός:  Αναστάσης
Έτος  γέννησης:  1913
Υπηκοότητα:   ΕΣΣΔ
Τόπος  γέννησησ:  πόλη  Άντλερ
Απόφαση δικαστηρίου:  ΕΚΤΈΛΕΣΗ
Έτσι  είδα την λέξη εγώ:  με μεγάλα γράμματα. Και άρχισα να  κλαίω…..
Βρήκα  τρόπο  να  επικοινωνήσω  με  τον  Ιβάν Ντζουχά ,  αυτόν που  έβγαλε στο  φως  τα αρχεία  και  δημοσίευσε  τη  λίστα  με  τα  ονόματα  των 5 767 αντρών.  Του  έγραψα  και  ρώτησα  αν μπορώ  να  έχω  το  αντίγραφο του  φακέλου  του θείου.  Σε  μισή  ώρα  παίρνω  απάντηση  πως δεν  γίνετε: είμαι  μακρινή  συγγενείς. Μου  λέει  επίσης  να  κοιτάξω  για έναν άλλον  Μεταξόπουλο:  πιστεύει  πως   κατά  πάσα  πιθανότητα  είναι ο  πατέρας  του θείου.  Κοιτάζω  ξανά  τη  λίστα.  Ναι  πράγματι ,  είχε έναν  ακόμα  Μεταξόπουλο. Διαβάζω:

Επίθετο:  Μεταξόπουλος
Όνομα:    Αναστάσης
Όνομα  πατρός:  Χαραλαμπος
Έτος  γέννησης:  1872
Υπηκοότητα:  Ελλάδα
Τόπος γέννησης:  Τραπεζούντα.  Τουρκία.
Απόφαση δικαστηρίου: ΕΚΤΕΛΕΣΗ

Τώρα  ψάχνω  την  εξαδέλφη  την Βάλια.  Εντόπισα  τα  ίχνη  της  κάπου  στην  Ουκρανία.  Ο  Ιβάν  υποσχέθηκε  να  με  βοηθήσει  να  την  βρώ. Εγώ  πιστεύω,  πως αυτοί οι  δύο άντρες,  που μου χτύπησαν  την  πόρτα ύστερα από ογδόντα χρόνια,  είναι  οι δικοί  μου άνθρωποι.
 
                                                                          ΜΕΡΟΣ  2

Ενώ εγώ πίστευα  πως  θα  αργήσω να βρω  την Βάλια,  η Θεία πρόνοια  φρόντισε να με βρει η κόρη της η Ιουλία και πολύ σύντομα  μάλιστα. Αγνοούσε εντελώς την  ύπαρξη  της  οικογένειάς  της γιαγιάς μου Ελισάβετ. Απόρησε  πολύ που η προγιαγιά της  Ευθαλεία,  ποτέ δεν  τους είχε μιλήσει πως  είχε  αδελφή. Γνώριζε όμως  τα πάντα για τον  Ευγένιο.  Ήταν παντρεμένος με την ρωσίδα Ναταλία και  είχανε ένα γιο, τον Ρωμανό. Ζούσανε στο Νοβοροσσίσκ και ο Ευγένιος  ήταν διευθυντής  εργοστασίου επεξεργασίας καπνού.  Η Ναταλία μετά την σύλληψή του μαζί με το παιδί πήγε να ζήσει κοντά στην  πεθερά της, στο Άντλερ. Ο Ρωμανός  παντρεύτηκε και απόκτησε μια κόρη, την Τατιάνα. Πέθανε και αυτός  νωρίς. Η κόρη του με τη σειρά της  απόκτησε μια κόρη, την Μαρία. Γι’ αυτές τις δύο η Ιουλία δεν γνωρίζει κάτι, όμως ο ίδιος ο Ευγένιος απόκτησε  σάρκα και οστά. Επίσης επιβεβαιώθηκε  η ταυτότητα του Αναστάση: ήταν πραγματικά πατέρας του Ευγένιου. Η Ιουλία μου έστειλε την  φωτογραφία του  θείου.  Στις 22 Απριλίου που θα τελέσω το μνημόσυνο   του, όλοι οι συγγενείς θα έχουν την ευκαιρία να αντικρίσουν τη μορφή του!

Κυριακή 7 Μαΐου 2017

Η ΡΩΜΑΙΙΚΗ ΔΙΑΛΕΚΤΟΣ….. ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΔΙΑΦΟΡΑ…….(ΜΕΡΟΣ 1ο)

Πριν   ξεκινήσω  το  κείμενό  μου,  θέλω  να  πω  μια  πραγματική   ιστορία.  Το  2003,  ύστερα  από  κάποιο  ατύχημα  του  συζύγου  μου,  βρέθηκα  στη  νευροχειρουργική  κλινική   ενός  νοσοκομείου. Μετά  την  επέμβαση  μας  βάλανε  στο  διάδρομο,  ακριβώς  απέναντι  από  την  πόρτα    κάποιου  θαλάμου. Έτυχε  στο  θάλαμο  αυτό  να  βρίσκονταν  μια  γυναίκα  που  φρόντιζε  τον  αδελφό  της και  που ήταν  ποντιακής  καταγωγής. Η  Ελένη,  έτσι  έλεγαν  την  γυναίκα,  μου  μίλησε  για  τον αδελφό  της,  τον  Μάριο.  Είπε  πως  εκείνος  πριν  πέντε  μήνες  διαγνώσθηκε  για  ανεύρυσμα  στον  εγκέφαλο  και  χειρουργήθηκε   με  επιτυχία. Εντούτοις, ενώ  είχε  επαφή  με  το  περιβάλλον,  δεν  μπορούσε  καθόλου  να  κινηθεί  η  να  μιλήσει. Ύστερα  μια  μέρα  μου  ζήτησε  να  πάω  κοντά  του  και  να  του  πω   λίγες  κουβέντες  στα  ποντιακά,  γιατί  εκείνος  τα  λάτρευε. Πριν  την  επέμβαση  ήταν  ενεργό  μέλος  ποντιακού  συλλόγου. Της  έκανα  το  χατίρι.  Πήγα  κοντά  του,  του  μίλησα,  του  τραγούδησα  κάμποσα  δίστιχα. Ακούγοντας  τα,  ο  Μάριος  φανερά  αναστατώθηκε,  το  κατάλαβα  από  την  έκφραση  του  προσώπου  του. Μετάνιωσα  που  συμφώνησα  με  την  αδελφή  του.  Το  βράδυ  έφυγα  για  το  σπίτι  και  γύρισα  το  πρωί  στο  νοσοκομείο.  Μπαίνοντας  στο  διάδρομο   και  βλέποντας    την  κλαμένη   την  Ελένη  να  πηγαίνει  πέρα-δώθε    με  το  κινητό  στο  αυτί,  μου  κόπηκαν  τα  πόδια. Φοβήθηκα  πως ο  Μάριος  έπαθε  κάτι  σοβαρό,  όμως όταν  είδα   την  Ελένη  που μου  χαμογελούσε  και  μου  κούναγε  το  χέρι,  ανακουφίστηκα. Συνέβη  λοιπόν  το  εξής  θαυμαστό:  εκείνο  το  πρωινό  ο ακίνητος  και  σιωπηλός   Μάριος,  επιτέλους  κινήθηκε  και  μίλησε.  Αργότερα, την  ίδια  μέρα,  τον  Μάριο  επισκεφτήκανε  ίσαμε  και  είκοσι  συγγενείς  και  φίλοι, οπότε  εγώ  τον  είδα  την  άλλη  μέρα.  Όταν μπήκα,  μου  φάνηκε  πως  είναι  μόνος  του, δεν  πρόσεξα  ότι  δίπλα  του  ήταν  σκυμμένος  ένας  νεαρός.  Χαιρέτησα  τον  Μάριο:  το  παιδί  αμέσως  σηκώθηκε  και  μου  χαμογέλασε  με  ένα  πλατύ  χαμόγελο.  Ρώτησε  αμέσως: -  Μήπως  είστε  η  πόντια  από  το  Μενίδι;-  προφανώς  το  κατάλαβε  από  την  προφορά  μου.  Κούνησα  το  κεφάλι  μου.  Εκείνος  συνέχισε  χαρούμενος:  -  Ξέρετε  ποια  ήταν  η  πρώτη  κουβέντα  που  μου  είπε  ο πατέρας  μου;  Να  του  φέρω  CD  με  ποντιακά  τραγούδια!

Αυτή  είναι  η  ιστορία  μου.  Είχα  ακούσει  για  πολλά  θαύματα,  άλλα  αυτό  που  έγινε,  ήταν   για  μένα  πρωτάκουστο.   Στο άκουσμα  της  μητρικής  μου  γλώσσας,  στο  άκουσμα  της  ρωμαίικης  λαλιάς, ένας  πρόσφυγας  τρίτης  γενιάς   να  συνέλθει  ύστερα  από  πέντε  μήνες!
Δυστυχώς   αυτή  η  λαλιά  τείνει  να  σβήσει   σιγά-σιγά.  Εκείνη  την  εποχή    στην  οποία  αναφέρθηκα,  υπήρχαν  αρκετοί  άνθρωποι  που  μπορούσα  να  συνομιλήσω  μαζί  τους.  Τώρα  πια  κανένας δεν  μου  απαντάει  σ’ αυτήν  τη  γλώσσα  και  ας  την  καταλαβαίνουν.  Φοβάμαι  πως  σε  λίγα  χρόνια,  οι  μόνοι  που  θα  την  μιλάνε  θα  είναι  οι  εξισλαμισμένοι  πριν  την  ανταλλαγή  έλληνες,  που  έμειναν πίσω στην  Τουρκία,  πριν  σχεδόν  ένα  αιώνα. Μα  ακόμα  και  τούτο  πόσο  θα  κρατήσει; Μάλλον  δεν  θα  αργήσει  ο  καιρός  που  θα  σβήσει  και  το  τελευταίο  ίχνος  της  αρχαίας    γλωσσικής  κληρονομιάς  μας.  Εδώ  και  μερικά  χρόνια  μέσα  από  το blog  μου  προσπαθώ  να μεταφέρω  στους  νεότερους  ο΄ τι  γνωρίζω (  σε  λαογραφικό πάντα  επίπεδο)  για  την  γλώσσα  αυτή.  Συγκέντρωσα  λέξεις, εκφράσεις, δίστιχα,  ανέκδοτα,  παροιμίες.  Όλα  τα  παρουσιάζω  στη  ποντιακή  διάλεκτο.  Θα  ξεκινήσω  λοιπόν  από τα  ανέκδοτα:
Τα  δύο  πρώτα  είναι  πολύ  παλιά.  Η  γιαγιά  μου,  η Ελισάβετ   Βελισσαρίδου, φεύγοντας   από  την  Τραπεζούντα  το  1899,  μαζί  με  άλλα  πράγματα,  πήρε  και
ένα  περιοδικό,  το  οποίο  περιοδικό  υπήρχε  στη  οικογένειά  μας μέχρι  και  την  εποχή  που  εγώ  ήμουν  έφηβη. Τα   ανέκδοτα  τα είχα  διαβάσει  η  ίδια, γι’ αυτό  και  τα  θυμάμαι  τόσο  καλά. Επίσης, εγώ  ήμουνα  η  αιτία  να  χαθεί  το  περιοδικό  από  τα  χέρια  μας. Κάποιος  γείτονας,  συνομήλικος  της  γιαγιάς,  μου  ζήτησε  να  του  το δώσω,  γιατί  του  το  είχε  υποσχεθεί  η  ίδια.  Του το  έδωσα  χωρίς  να  ρωτήσω  κανέναν. Σε  λίγες  μέρες  ο  κύριος  αυτός  μετακόμισε,  παίρνοντας το  περιοδικό  μαζί  του….

                                Έναν  λογέν  φαί  τρώγω!


Η  θεία  Ανάστα  σα  βαπτίσσα  τι  ανεψού’ατς( εγγονού)  εφώναξε  σ σο  τραπέζ  και  τον  ποπά-Λευτέρ. Ας’όλα  σσα  καλά είχεν  σ σο  τραπέζ –ακόμα  και  χαβιάρ’. Ο  ποπάς  ντο  είδεν  το  χαβιάρ, επηρεν’ατο  εμπροστά τ’  και  ερούξεν  απάν.  Η θεία  Ανάστα  εφογόθεν  πως  θα  τρώγια’το  όλο  μοναχός,  λέγια’τον:
-         Πάτερ,  εποίκα  και  καβουρεμένα  χαψία,  πολλά  νόστιμα  είναι!
-         Απέρω  Ανάστα,  απέρω  ύστερα!
Σ’ ελίγον  η  Ανάστα  ξαν λέει:
-         Πάτερ,  και  τα  κοφτάδες πα(  ντολμαδάκια)  πολλά  νόστιμα  ειν!
-         Απέρω  Ανάστα,  απέρω  ύστερα!
Όντι  και  να  έλεγεν  η Ανάστα ,ο  ποπάς  έλεγεν <ύστερα>, ώσπου  ετέλεσεν  το  χαβιάρ. Όνταν εκούρτεσεν  τη  τελευταίαν  βούκα εκλώστεν  είπεν’ατεν:
      -  Ανάστα,  μη  θυμώντς’ ρίζαμ  ντο κ’έφαγα   ας άλλα  τα  φαγία,  άμα  έχω  έναν 
          κουσούρ’:  όνταν  κάθουμε  σ σο  τραπέζ,  έναν  λογιέν  φαγίν  μόνον  τρώγω!


  Στα  ελληνικά:   Ένα  είδος  φαγητού τρώγω!

Η  θεία  Ανάστα  στη  βάπτιση  του  εγγονού  της  κάλεσε  στο  τραπέζι και  τον παπά –Λευτέρη.  Απ’ όλα  τα  καλά  είχε  βάλει  στο  τραπέζι,  ακόμα  και  χαβιάρι.  Ο  παπάς  με  το  που  είδε  το  χαβιάρι,  το  πήρε  μπροστά  του  και  έπεσε  πάνω  του.  Η θεία  Ανάστα  φοβούμενη  πως  θα  το  φάει όλο  μόνος  του,  του  λέει:
-         Πάτερ,  έφτιαξα και  τηγανιτό  γαύρο,  πολύ  νόστιμος έγινε!
-         Θα πάρω  Ανάστα,  θα  πάρω  ύστερα!
Σε  λίγο  εκείνη  του  λέει ξανά:
-         Πάτερ,  και  οι ντολμάδες   μου  πολύ  νόστιμοι  γίνανε!
-         Θα  πάρω  Ανάστα, θα πάρω  ύστερα!
Ο’ τι  και  να  του  πρότεινε  η  Ανάστα  ο  παπάς όλο < ύστερα>  της  έλεγε,  μέχρι  που  τελείωσε  το  χαβιάρι.  Όταν  πια  κατάπιε  και την  τελευταία  μπουκιά,  γυρίζει  και  της  λέει: - Ανάστα,  καλή  μου,  μην  θυμώνεις  που  δεν  τίμησα  τα  άλλα  σου  τα  φαγητά,  όμως  έχω  ένα  ελάττωμα:  όταν  κάθομαι  στο  τραπέζι,  μόνο  ένα  είδος  φαγητού  τρώγω!

                         
                                  Μαύρα-  άσπρα  μη  τερείς!

Ο  Γιάννες  και  ο  Πανίκας  επήγαν  να  κλέφνε  αρνία.  Όνταν έφτασαν  σ σο  μαντρίν
  κεκά  λέει  ο  Πανίκας  σ σο  Γιάννεν:
-         Γιάννε,  ατώρα  που  θα  πας  απές  σ σο  μαντρίν,  τέρεν  μόνο  μαύρα  πρόβατα  έπαρ,  ατά  ση  νύχταν  απές  κι  φαίντανε.
Εσέβεν  ο  Γιάννες  σ σο  μαντρίν,  ο  Πανίκας  εξ  οριάζ.’ Σε  λίγον  έξεν  από  μακρά  λαλίας  και  πολλά  εχπαράεν.  Επήγεν  σιμά  σ σο  μαντρίν και  λέει  σ σο  Γιάννεν:
-         Γιάννε,  άσπρα-  μαύρα  μη  τερείς, όντι  έρτε  σ σο  χέρι’σ  τάλεψων!

Στα  ελληνικά:         Άσπρα- μαύρα  μην  κοιτάς!


Ο  Γιάννες  και  ο  Πανίκας  πηγανε  να  κλέψουνε  αρνιά. Όταν  φτάσανε  κοντά  στο  μαντρί  λέει  ο  Πανίκας  στον  Γιάννεν:
-         Γιάννε,  τώρα  που  θα  πας  μέσα,  κοίτα  να  διαλέξεις  μόνο  μαύρα  πρόβατα,  αυτά  στο  σκοτάδι  δεν  θα  φαίνονται!
Πήγε  λοιπόν  ο  Γιάννες  μέσα, ο  Πανίκας  απ’ έξω  φυλάει  τσίλιες.  Κάποια  στιγμή άκουσε  από  μακριά  φωνές  και  τα  χρειάστηκε.  Πλησιάζει  στο  μαντρί  και  φωνάζει  στον  άλλον:
-         Γιάννε,  άσπρα-μαύρα  μην  κοιτάς,  ο’ τι  έρθει  στο  χέρι  σου  άρπαξε!

Τα  άλλα  δύο  ανέκδοτα  τα  βρήκα  από  το  περιοδικό  του  Φίλωνα  Κτενίδη <Ποντιακή  εστία>  των  τευχών  12    και  6,  του έτους  1950. 


                      Δεσπότ’σ  κ’ η  γουμέν΄τσα

Σην  Ιμέραν, σο  Μοναστήρ   τα’ Άγιάννε έτον  ίνας  γουμέντσα  ενενήντα- ενενήντα  πέντε  χρονών,  πολλά  μασχαριάνενα  και  λογοθέτσα  έτον.
Έναν  χρόνον  ο  Γερβάσιον  ο  Δεσπότς,  ( Αργυρούπόλεωσ-  Χαλδίας) γέροσ-γέρος(  εκείνος  πα  θα  έτον  εβδομήντα-  εβδομήντα  πέντε  χρονών) εξέβεν  σην  περιοδίαν κ’ επέρασεν  ας’σο  Μοναστήρ.  Για  να  πειράζ’  την  Γουμενέτσαν,  έξερεν  ντο  λογοθέτσα  έτον, είπεν  ατέν: <<  Μωρε  Γουμενέτσα,  εσύ  ακόμαν  ζης; Πότε θ’ αποθάντς ν’ εβγαίνω  απάνη-σ’>>
-         <<  Δέσποτα,  να  έχω  την  ευχήσ- είπεν ατόν  η γουμέντσα-  ντο  αναμέν’τσ 
           την  θανή μ’   ν’εβγαίντς  απάνη μ’,  έβγα  απάνη μ’  ατώρα   π’ είμαι 
            ζωντανέσσα.  Κατ’  πα  να  εγροικώ  κέλα>>
Ο  δεσπότσ’  εχάθεν  ας σα γέλτα!


Στα  ελληνικά:      Ο  δεσπότης  και  η  ηγουμένη.

Στην  Ιμέρα,  στο  μοναστήρι  του Αγίου  Ιωάννη  ηγουμένη  ήταν  μια  γυναίκα  ενενήντα- ενενήντα  πέντε  χρονών,  χωρατατζού  και  ετοιμόλογη. Κάποια  χρονιά ο  δεσπότης  Γερβάσιος  ( Αργυρουπόλεωσ-Χαλδίας), γέρος  κι’ αυτός,  εβδομήντα- εβδομήντα  πέντε ετών  βγήκε  περιοδία  και  πέρασε από  το  μοναστήρι.  Για  να  πειράξει  την ηγουμένη  της  είπε:  <  Βρε  ηγουμένη, ακόμα  ζεις;  Πότε  θα  πεθάνεις  να ανέβω  από  πάνω  σου:>( Εννοούσε:   πάνω  από την  ηλικία  της)
-         < Δέσποτα,  την  ευχή  σου  ν’ έχω-  απάντησε  η  ηγουμένη-  εκεί  που  θα 
περιμένεις  να  πεθάνω,  δεν ανεβαίνεις  πάνω  μου  τώρα  που  είμαι  ζωντανή, να  καταλάβω  και  εγώ  κιόλας  κάτι!>
Ο  δεσπότης  λύθηκε  στα  γέλια.
         Τα   σκαφίδια

Η  Λεκουρίνα,   όνταν  έτον  ακόμαν  κορτσόπον,  επέραν  ατέν  κατ’  συγγενοί και  γειτονάδες,  να  κατηβάζν’ ατέν  σην  Τραπεζούνταν.  Από  παν  σο  Τουμπίν  τη  Τεερμέντερε  εφάνθεν  η θάλασσα. Τα  καϊκαι αδά  κι’ακει  ελαγίσκουσαν  απές  σην  θάλασσαν.  Η  Λεκούρενα  εχπαράεν,  εσπίχτεν  κει  εκούιξεν κ’  εντούνεν  τα ΄απαλάμας  ατς:
-         Πάσα, πάσα,  για  τερ’  τα  γαί’δούρια-  και  εδείκνεν  τα  κα’ι΄κια!
Και  η συντροφία πα ουλ  σ’ έναν  στόμαν  είπαν  ατέν:
-         Νέκουτση,  εσύ  πολλά  χτήνον  είσαι,  τα  σκαφίδια  πα κ’εγνωρτσες;

 Στα  ελληνικά:         Οι  σκάφες

Η Λεκουρίνα  όταν  ακόμα  ήταν  κοριτσόπουλο,  την  πήραν  κάτι  συγγενείς  και  γείτονες  να  την  κατεβάσουν  στην  Τραπεζούντα.
Πάνω  από  τον  λόφο  του  Τουμπίν  φάνηκε  η  θάλασσα.  Τα  κα’ι΄και  κουνιόντουσαν  πέρα-δώθε  μέσα  σ’ αυτήν.
Η  Λεκουρίνα  τρόμαξε,  άρχισε  να χτυπάει    τα  χέρια  της  και  να  φωνάζει  δείχνοντάς  τα:
   -    Αδελφέ,  αδελφέ, για  κοίτα  τα   γα’ι΄δούρια  εκεί  μέσα.
Όλοι  με  ένα  στόμα  της  απάντησαν:
-         Βρε  συ! Ντιπ  ζώο  είσαι  και  δεν  αναγνώρισες  τις  σκάφες;

                   
Και  ένα  ανέκδοτο  που  άκουσα  πριν  30  τουλάχιστον  χρόνια:

                                       Τεμέκ,   αγαπώ’σεν

Ο  Θόδωρον,  ο  γιον  τη  Ρεβέκκας,  εγύρτσεν  σ σο  χωρίον  ας σην  Αμερικήν  να  εβρίκ’ γαρή. Ας’ όλα  τα  κορτσόπα  επεγνεύτεν  την  Ευτέρπην.  Με  τα  πολλά,  έναν  βραδύν  επήγαν  εντάμαν  να  λάσκουνταν  σ σο  ποτάμ’. Είπανε  για  το  ένα,  είπανε  για  το άλλο,   άμα  ο  Θόδωρον   όλον  ατό  το καιρόν ούτε  για  σουμάδια  τιδέν  είπεν  ούτε  για  χαράντας. Σουσ-πους!  Έφτασεν η  ώρα  να   γυρίζνε  οπίς. Έφερεν  ατέν  ο  παιδάς  ίσαμε  τι  σπιτί  τη  πόρτα, εκαληνύχτισεν  ατέν  σ σα  ξένα και  εδέβεν  πλαν.  Τα’άλλο  την  ημέραν  όλα  τα  κορίτσια  εμαζεύταν  σ ση  Ευτέρπης  το  σπιτ’,  να  ρωτούν  ντο  έντουνε. Εκείνε  πα  όλα  ιστόρτσεν’ατς  και  σο  τέλος  λεεί’ατς:
               
                 -  Και  όνταν  έφερε’μεν σ σο  σπιτ’  κεκά,  είπεμεν:   γκουντ   μπάι-  τεμέκ 
                     αγαπώ’ σεν!    

Στα  ελληνικά:     Που  σημαίνει,  σ ’αγαπάω!

Ο  Θόδωρος,  ο  γιος  της  Ρεβέκκας, γύρισε  στο  χωριό του  από  την Αμερική  για  να  βρει  σύζυγο. Απ’ όλα τα  κορίτσια  περισσότερο  του  άρεσε  η  Ευτέρπη. Κάποια  βραδιά  πήγαν  μαζί  μια  βόλτα  στο  ποτάμι.  Είπανε  για  το  ένα  και  για  το  άλλο,  όμως  ο  Θόδωρος  δεν  είπε  λέξη  ούτε   για  αρραβώνα,  ούτε  για  γάμο. Κουβέντα! Έφτασε  η  ώρα  να  γυρίσουν  πίσω.  Την  έφερε  μέχρι  τη  πόρτα  του  σπιτιού  της,  την  καληνύχτισε   στα  ξένα  και  έφυγε.  Το πρωί  όλα  τα  κοριτσόπουλα  μαζεύτηκαν  στης  Ευτέρπης  να ρωτήσουν  τι  έγινε. Εκείνη  τους  είπε  όλα  όπως  έγιναν  και  στο  τέλος   συμπλήρωσε:
           - Και  όταν  μ’ έφερε  στο  σπίτι μου  είπε:  γκουντ  μπάι,  δηλαδή  σ’ αγαπάω!  

                               ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ

Οι  πόντιοι  με  της  εκφράσεις  τους  πολλές  φορές  δηλώνανε  κάποιες  ενέργειες  που  λίγο  ταιριάζανε με  της  λέξεις  που  χρησιμοποιούσαν.  Παραδείγματος  χάρη:

Εκνέστεν  η  τεπές   -  η πρώτη  λέξη  σημαίνει:  ξύνετε (  κνησμός), η δεύτερη;  κορυφή(  εδώ  η  κορυφή  του  κεφαλιού),  δηλαδή,  σε  ελεύθερη  μετάφραση(  φαγουριάζει    η  κορυφή  σου).  Στην  πραγματικότητα σημαίνει:  θα  φας  ξύλο!

Την  ίδια σημασία  έχει  και  το -  εκνέστεν  η  κοτήλας(  μοιάζει  με  το κούτελο,  όμως  είναι  ο  σβέρκος)

Όπως  τσακωμένον  θτείρα  εν  -  όπως  τσακισμένη  ψείρα  είναι :  μισοπεθαμένος.
Ερα  μου
Από  παν   κες  εν-  είναι  πάνω  από  την επιφάνεια :  ανόητος

Βαλ  κιφάλ’-  βάζει  κεφάλι (κίνηση  που  θυμίζει  ταύρο)  :  εναντιώνεται, η αμύνεται

Κρούγνε-  παίρνε………  χτυπάνε-  παίρνουνε :   μαλώνουνε.

Σύρον  απ’  αδά  κές!-  σύρε  από δω  πέρα :  εξαφανίσου.

Τα’ έμπρια  - τα  μπροστινά:  το  μέλλον.

Εδέβεν  πλαν- το < πλαν>  σημαίνει  <πέρα>: κοντολογίς  -έφυγε

Έφαγεν  όσων  έναν  χαμάλ’!- έφαγε  όσο  ένας  χαμάλης,  δηλαδή:  έφαγε  τον  άμπακα!
Στο  σπίτι μας,  εμείς   τα  παιδιά,  η  μόνες  κακές  λέξεις      που  ακούγαμε  από  τον  πατέρα μας   όταν  κάναμε  κάποια  ζημιά  η  ανοησία  ήταν:  Κόπρον  εμάλαξες  η  κόπρον  έφαγες.

Χτηνί  κοβόρ-  το  λέγανε  για άνθρωπο  με  μαλθακό  σώμα (  στην  πραγματικότητα  σημαίνει  καβαλίνα  αγελάδας)

Σον  οδόν’ατ-ατς   -  Στην  θέση  του-  της

Σ εκείνο  το  ωμίν  απάν  πέσκα -  σε  ελεύθερη  μετάφραση:  απ’ αυτή  την  πλευρά  να  κοιμάσε

Εδέβασεν  ατό  κα -  τα  έχασε  εντελώς

Τσορβάς  φάεμαν  κεν -   δεν  είναι  για  χόρταση.  (  Ο  τσορβάς  ήταν  ένα  φαγητό  που  μαγειρεύονταν  σχεδόν  κάθε  μέρα.  Ήταν  επίσης φθηνό  και  έτσι  μ’ αυτό  χόρταινε  κανείς. Όταν  λοιπόν  κάποιο  φαγητό  ήταν  λιγοστό,  αν  κάποιος  ήθελε  να  φάει  μεγαλύτερη  μερίδα,  του  λέγανε  αυτή  τη  φράση.) 








Τετάρτη 20 Ιουλίου 2016

ΟΝΟΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΛΛΑΓΕΣ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΠΟΝΤΙΑΚΗ ΔΙΑΛΕΚΤΟ

Πληθώρα   η  παραλλαγές  ονομάτων   στην  ποντιακή  γλώσσα,  τόσο    πολλές  που  αρκετές  φορές  τα  πραγματικά   ονόματα να  έχουν  ξεχαστεί. Π.χ.  το  όνομα  Παρασκευή  ενώ  στην  περιοχή  της  Πάφρας  παρέμεινε  ίδιο,  στην  περιοχή  της  Τραπεζούντας  έγινε  Παλάση,  Παρέσα  και  απ  αυτό  Πάλη. Το  1922  ταξίδεψε  στην  Ελλάδα  και  την  τωρινή εποχή    ακούγεται  σαν  Σούλα.  Στον  Καύκασο  πέρασε  σαν  Παρέσα,  χωρίς  αλλαγή  πήγε <εξορία>  στο  Καζαχστάν  και  από  εκεί  ήρθε  στην  Ελλάδα. Η  Ξανθίππη  έγινε  σκέτη  Ξάνθη.  Στο Πόντο  ήταν  πολύ  διαδεδομένο  το  όνομα  Σουσάνα  που    ακούγονταν  και  σαν  Σόνα.  Στην  Ελλάδα       έγινε  Σόνια  και στο  Καύκασο   εν  μέρη  έμεινε  σκέτο  Σόνα.  Στο  Καζαχστάν  όπου  τις  ρωσίδες  Σοφίες  τις  έλεγαν  Σόνιες,  έγιναν και  πόντιες  Σόνες  έτσι. Ερχόμενοι   στην  Ελλάδα  το    1966-  1967  μερικές  καταγράφηκαν  σαν  Σοφίες.  Τέλος  πάντων,  μεγάλο  μπέρδεμα μ   αυτό  το όνομα!
 Ένα άλλο  όνομα  είναι  το  Ρούδα.  Βγήκε  από  την  ροδιά  που  στην  ποντιακή  ακούγεται σαν ρουδ’,  έτσι  το  όνομα  έγινε  Ρούδη  και  ύστερα  Ρούδα.  Η  αλλαγή  στο  Ρουδάμα  έγινε  στην  εξορία,  αυτό βέβαια  μονό  στα  χαρτιά.  Υπήρχε  στο  Πόντο  το  όνομα  Χριστιανή, ,  η  εγγονή  μιας  γιαγιάς  Χριστιανής  την  γνώρισα  σαν   Χριστίνα  Η  αλλαγή από  τα  σοβιετικά  ληξιαρχεία  έγινε  και  σε  άλλα  ονόματα.  Οι     καζάχοι  υπάλληλοι    που  δεν  ήξεραν  καλά-καλά  τα  ρωσικά  έκαναν   τη   Βασιλική   Βαλεντίνη.   Ακόμα  και  αν  ήσουν  Χρήστος  σε  έγραφαν  Χριστόφορο, το  όνομα  του   Χριστού  απαγορευόταν.  Οι  αγράμματοι,  πίστευαν  πως  ο  Χριστόφορος  προερχόταν  από  τον  Χριστόφορο  Κολόμβο.  Δεν  ξεχώριζαν  το Αλέξανδρος  από  το  Αλέξιος.  Οι  Μαρίες  γινόντουσαν   Μαρίνες  και  αντίθετα.  Εγώ  από την  μεριά  μου,  κρατώντας  μια  λίστα  με  όλα   τα  ελληνικά  ονόματα,  έκανα  μια  σύντομη  έρευνα   και  κατέγραψα  όλες  τις  παραλλαγές   όπως  μου  τις  είπαν:


Αγάπη                                            Αγάπη,   Αγαπίτσα
Αγγελική                                        Αγγέλη,  Αγγέλα
΄Αγγελος                                        ο  Άγγελος-ν
Αθανάσιος                                      Θανάσης, Θάνοσ-ν
                                                                                                         
Αθηνά                                             Ανθή,  Ανθίτσα,  Νούλα,  Ανθούλα, Σούλα;.
Αικατερίνη                                      Κατερίνα, Κάτια
Αλέξανδρος                                    Αλέκος,  γυν.  Αλεξάνδρα
Αλέξιος                                            Αλέξης   γυν.  Δεν υπήρχε
Ανέστης                                            Ανέστης
Αναστασία                                      Ανάστα,  Νάστη
Ανδρέας                                             ίδιο                          
Άννα                                                Άννη,  Ανίκα,  Ανίτσα, Αννούλα
Αντιγόνη                                           ίδιο
Αντώνιος                                        ο  Αντώντς
Αποστόλης                                     ο  Πότσος-ν,ο Πότσολοσ-ν
Αργύρης
Αργυρώ
Αριστείδης
Αριστοτέλης                                  Τέλης
Αφροδίτη                                        Άφρω
Αχιλλέας                                        ο  Χίλλοσ-ν
Αρτεμισία                                       η  Μίση
Βαρβάρα
Βασίλειος                                       ο  Βάσοσ-ν
Βασιλική                                         Βασώ,  η Βασίλη, η Βασίλα
Γαλίνη                                             Γάλη
Γεώργιος                                        Γιωρίκας, Γιωργούλη
                                                        Γούλης
Γρηγόριος                                      ο Γοργόρτς, ο  Γρηγόρτς
Δανηίλ
Δέσποινα                                         Δέσπω,  Δεσποινή,  Ποινή-(ιτσα), Ποινούλα
Δημήτριος                                       Δήμος,  Μήτοσ
Διομήδης                                         Μήδης
Δόμνα                                              Τόμνη
Ειρήνη                                              Νίνα
Ελένη                                                Ελέγκω, Ελενίτσα
Ελευθέριος                                       Λευτέρτς
Ελισάβετ                                           Λισάβ’,  Λίντα,  Λίζα
Ελπίδα                                             Έλπη
Εριφίλη                                            Φίλη
Ελπινίκη
Εύα
Ευθαλία
Ευγενία                                             Ευγένη
Ευγένιος                                            Ευγένης(  σπάνιο)
Ευδοκία
Ευδοξία
Ευθύμιος                                          ο  Θύμιον,  ο Θυμίκον
Ευθυμία                                            Θυμία                                                     
Ευκλείδης                                                                                            
Ευριπίδης
Ευλαμπία                                                                                              
Ευρώπη                                             Εύα
Ευτέρπη
Ευστάθιος                                        ο Στάθιον, ο Σταθίκον
Ευτυχία                                             η Ευτύχω
Ευφροσύνη                                       η  Φρόση
Ζαχαρίας                                            Ζαχαρέας
Ζωή                                                    η Ζώη,  η  Ζωίκα
Ηλίας
Ηρακλής                                          ο  Ηράκλης
Θεανώ                                              Θεόνη
Θεμιστοκλής                                 ο  Θεμιστόκλης
Θεοδοσία                                          Θοδοσία
Θεοδότη
Θεοδώρα                                          Θοδώρα
Θεόδωρος                                        ο  Θόδωρον
Θεοφάνης                                        ο  Θεόφανον(σ)
Φεοφρονία(  σπάνιο)                         Φρονία
Θεοχάρης                                           Χάρης,  Χάτσης ( Χατζής)
Θωμας
Ιάκωβος                                            ο  Ιακώβσ’
Ιεροκλήσ
Ιορδάνης                                           ο Ιορδάντσ’
Ιωακείμ                                              ο Ιακείμσ’
Ιωάννης                                            ο  Γιάννες,  Γιάγκος,  Γιαγκούλης
Ιωσήφ                                               ο  Ιωσήφσ’
Καλλιόπη                                         Κάλλη
Καλυψώ                                            Κάλη
Κλεοπάτρα                                       Κλεόπα-η
Κλεονίκη
Κοσμάς
Κυριακή                                            Κερέκη,  Κερεκίτσα-  Κίτσα
Κυριάκος                                          ο  Κυριάκον
Κωνσταντίνος                                   ο  Κώτσιον΄ ο  Κώστης
Λάζαρος                                           ο Λάζον, ο Λαζαρίκον
Λαυρέντιος
Λεονίδας                                                ο Λιόνιας
Λουκάς
Μαγδαληνή                                            Μάγδα
Μαργαρίτα
Μάρθα
Μαριάνθη                                              Ανθή
Μαρία                                                    Μάρω,  Μαρίκα,  Μαρίτσα,  Μάρη
Ματθαίος                                              ο Ματθαίον
Μελπομένη                                           Μέλπω
Μερόπη
Μιλτιάδης                                            ο Μίλτον-σ
Μιχαήλ                                                  Μίχας
Νικηφόρος
Νικόλαος                                             ο  Νίκον-σ
Οδυσσέασ
Όλγα                                                     η  Όλη
Ονούφριος                                             Ονούφρησ
Ουρανία                                                Ουράνη
Παναγιώτης                                          Πάνον-σ,  Πάντζον-σ,  Πανίκας
Παναί’λα
Παρθένα                                                Παρθενίτσα,  η Παρθένη(σπάνιο)
Παρθενόπη                                             Νόπη
Παμφίλη                                                 Φίλη
Παύλος                                                 ο  Παύλον
Πελαγία
Περικλής
Πέτρος                                                    ο  Πέτρον
Πινελόπη                                                 Πινή
Πολύκαρπος                                           ο  Πολύκαρπον
Πολιξένη                                                  η  Ξένη,  η  Πόλη
Πολυχρόνης                                            ο  Πόλιον,  Πόλης
Πρόδρομος                                              ο  Πρόδρομον-σ
Πρόκοπος                                                ο  Προκόπσ’
Σάββας
Σοφία                                                         Σόφη,  Σοφίκα,  Τσόφη,  Φίτσα, Φόφω
Σοφοκλής
Σπυρίδων                                                  ο  Σπύρον-σ
Σταύρος                                                      Σταύρον-σ
Στέφανος                                                    ο  Στέφον-σ
Στυλιανός                                                    ο  Στύλον-σ
Στυλιανή                                                     η  Στάλη  ,  Σταλίκα
Σιμέλα                                                             Σουμέλα
Συμεών                                                        ο  Σύμων
Σωκράτης                                                    ο  Σώκρον-σ
Σωτηρία                                                        η Σωτήρα
Τριαντάφυλλος                                            ο  Τράντης
Φανή
Φανούριος
Φίλιππος                                                        ο  Φίλον,  Φιλίκον
Φωτεινή
Φώτιος                                                            
Χαράλαμπος                                                   ο Χάμπον-σ ,  ο  Λάμπον,  Λάμπης
Χαρίκλεια                                                        Χαρίκλη
Χρήστος                                                          ο Χρήστον
Χριστόφορος                                                    ο  Στόφορον-σ

Χρυσούλα                                                          η   Χρυσή ,η Σούλα